روستاهای اسكومحله و امامزاده عبدالله، از توابع بخش مركزی شهرستان آمل، با مختصات جغرافیایی 52 درجه و 19 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 24 دقیقه عرض شمالی، در 12 كیلومتری جنوب غربی آمل و در 87 كیلومتری شهر ساری قرار دارد. این روستا، از شمال به روستای كـاسمده، از غرب به روستای اسپند و از جنوب به مناطق جنگلی و از شرق به روستای نوگردن محدود میشود.
« اسکو ی» آذربایجان شرقی و « اسکو محلۀ آمل مازندران »
از: مهدی عارفی اسکوئی « ایشیق »
به دنبال تفاهم نامه « خواهر خواندگی اسکوی آذربایجان شرقی و اسکو محله شهرستان آمل مازندران » در مورخه ۲۹/۱۰/۱۴۰۰ با رویکرد مبادلات تجربیات در زمینه توسعه و عمران شهری، همکاری در امور فرهنگی، بوم شناسی، رشتههای مختلف صنایع دستی، گردشگری و غیره که ما بین شهرداران دو منطقه در اسکو امضاء و مبادله گردید، لازم دیده شد در خصوص شناخت « اسکو محله آمل » اطلاعات هر چند کوتاه به سمع و نظر خوانندگان گرامی ارائه گردد.
در رابطه با موقعیت جغرافیایی اسکوی آذربایجان شرقی همچنان که اکثر خوانندگان عزیزآشنائی دارند، باید گفت:
اسكو در ۳۰ كيلومتري جنوب غربي شهر تبريز( از مبداء میدان راه آهن ) و در دامنه شمال غربي كوه سهند واقع شده است كه از شمال به شبستر و تبريز و شهر جديد سهند از جنوب به شهرستان مراغه، از شرق به بستان آباد و از غرب به آذر شهر محدود است. اسكو در راه اصلي مسير جاده آسفالته تبريز- مراغه از جاده مذكور به طرف شرق منتهي مي شود كه فاصله آن از آذرشهر ۳۵كيلومتر و از مراغه ۸۳كيلومتر است. اسكو از جاده تبريز- مراغه به خسروشاه در فاصله ۷كيلومتر و سردرود ۱۷ كيلومتر متصل است و از بندر شرفخانه ۱۲۰ كيلومتر فاصله دارد.
اسکو در طول جغرافيائي ۳۰/۶/۴۶ و در عرض جغرافيائي ۵۵/۳۷ قرار گرفته و با تهران ۲۱ دقيقه و ۱۲ ثانيه اختلاف ساعت دارد. اين شهر از شمال به شهر جديد سهند و از جنوب به خط الرأس ارتفاعات سهند و از غرب به خسروشاه و از شرق به روستای اسفنجان محدود مي شود.
بخش اسکو با منفك شدن خسروشاه از اسكو در مورخه ۱۷/۴/۱۳۷۶رسماً به شهرستان مبدل گرديد.
شهرستان اسکو دارای ۲ بخش، ۵ دهستان و ۳ شهر میباشد:
بخش مرکزی به مرکزیت اسکو و بخش ایلخچی، ۵ دهستان بنامهای « باویل، سهند، گونبر، شورکات جنوبی و جزیره اسلامی و همچنین دارای ۳ شهر اسکو، ایلخچی و شهر جدید سهند میباشد.
« اسکو محله » در استان مازندران در کوهپایه جنگلی قرار گرفته است. این محله یکی از قدیمیترین محلات شهرستان آمل است که در دهستان بالا، خیابان « لِیتکوه » واقع شده است. دهستان لِیتکوه در سال ۱۳۹۰ به همراه چند روستای دیگر تبدیل به بخش شده و نام « بخش امامزاده عبدالله » را بر خود گرفته است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۵،۷۶۸ نفر بوده است. اسکو محله بر اساس آمار نفوس سال ۱۳۹۰ با جمعیت بالغ بر ۴۵۰۵ نفر از بخشهای پر جمعیت مرکز بخش تعیین میشود. این محل در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی آمل قرار دارد.
روستاهای اسكومحله و امامزاده عبدالله، از توابع بخش مركزی شهرستان آمل، با مختصات جغرافیایی ۵۲ درجه و ۱۹ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۲۴ دقیقه عرض شمالی، در ۱۲ كیلومتری جنوب غربی آمل و در ۸۷ كیلومتری شهر ساری قرار دارد.
این روستا، از شمال به روستای كـاسمده، از غرب به روستای اسپند و از جنوب به مناطق جنگلی و از شرق به روستای نوگردن محدود میشود. روستای اسکو محله، با ۱۷۰ متر ارتفاع از سطح دریا آب و هوای معتدل مرطوبی دارد. تابستانهای آن معتدل و زمستانهای آن سرد است. میانگین بارندگی سالانه آن ۷۷۸ میلیمتر میباشد. اسکومحله که در کوهپایههای جنگلی استقرار یافته، یكی از روستاهای زیبا و قدیمی شهرستان آمل است که به احتمال زیاد، به علت منزلت معنوی زیارتگاه امامزاده عبدالله و موقعیت اقلیمی و طبیعی مساعد دامنههای سرسبز البرز گسترش یافته و مشهور شده است. مردم روستای اسكو محله به زبان مازندرانی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. درآمد اكثر مردم روستای اسكو محله از فعالیتهای زراعی، دامداری و باغداری تأمین میشود. تعداد زیادی از مردم روستا در امور خدماتی و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. كشت آبی و دیم در روستا رواج دارد و محصولات عمده زراعی آن شامل برنج و ترهبار میباشد. باغداری نیز، با تولید انواع مرکبات رونق دارد. دامداری از دیگر منابع مهم درآمدی مردم روستای اسكو محله است که به دلیل مراتع غنی اطراف روستا رونق خاصی دارد. روستای کوهپایهای اسكو محله، بافت مسكونی پراكندهای دارد. بیشتر خانههای روستا نوساز و مدرن ساخته شدهاند. خانههای قدیمی به ندرت به جا مانده است. کالبد خانههای روستاییان از نوع فعالیت و معیشت آنان تأثیر پذیرفته است و با توجه به نوع شغل و میزان درآمد افراد، وسعت و تزئینات متفاوتی دارند. مصالح بهكار رفته در بناهای قدیمی غالباً از گل، سنگ، خشت و چوب است، ولی در ساخت خانههای جدید از مصالح سیمان، آجر، گچ، تیرآهن استفاده میشود. سقف خانهها شیروانی است و غالباً با ورق گالوانیزه پوشیده شدهاند. چشماندازهای مرکب ارتفاعات، رودخانه و جنگل، بهخصوص در فصول بهار، تابستان و پاییز، زیبایی شورانگیزی به روستا میبخشد، به طوری که هر بینندهای را مجذوب و مسحور میسازد. رودخانه هراز، از نزدیكی روستا عبور میکند. كرانههای این رودخانه در فصل تابستان محل مناسبی برای گذران اوقات فراغت گردشگران و محل استقرار چادر و استراحت آنهاست. ارتفاعات اطراف روستا با پوشش جنگلی انبوه و با تنوع رنگهای گوناگون در فصول مختلف سال، یكی دیگر از جلوههای بسیار زیبای طبیعی روستای اسکو محله است. تفرجگاه جنگلی امامزاده عبدالله به وسعت ۲۴۵ هكتار در کنار روستا گسترده شده است. این تفرجگاه با انبوهی از درختان سرسبز، در فصول مختلف سال گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری را به سوی خود جلب میکند. روستای اسکو محله از روستاهای زیارتی است و بقاع بسیاری در آن وجود دارد که معروفترین آنها عبارتند از امامزاده عبدالله ، عالی کیا سلطان، امامزاده محمد و امامزاده مظفر. ساختمان اصلی امامزاده عبدالله، با معماری بسیار زیبا در سال ۱۳۴۳ تجدید بنا شده است. گنبد رُك تركدار بنای جدید، با الهام از شکل گنبد اولیه، به شیوهای نو بنا شده است. در داخل حرم و بر روی مقبره، ضریحی از طلا و نقره قرار دارد كه به وسیله هنرمندان اصفهانی ساخته شده است. در این مجموعه، سه اثر مذهبی دیگر به نامهای حوض شفا، مرقد بی بی فاطمه و سقاخانه نیز وجود دارد كه آنها نیز بازسازی شدهاند. آرامگاه عالی کیا سلطان بنای چهارگوشی است که، سقفی سفالپوش دارد و دارای صندوقی ساده است. راه دسترسی به این بقعه از اسکو محله به معدن و از آنجا به وله کن و سپس جنگل اهواز و کتی است. آرامگاه امامزادگان محمد و مظفر در داخل روستا قرار دارد. آرامگاه، بنای چهارگوش سادهای است، که صندوق چوبی دارد. درِ اصلی آرامگاه به ایوانی باز میشود که درِ اطراف آن اتاقهای سادهای برای اتراق و استراحت زائران ساختهاند. درختان آزاد كهنسالی در حیاط آرامگاه قد برافراشتهاند. مردم روستای اسکومحله همانند سایر ایرانیان اعیاد نوروز، قربان، فطر و غدیر را با جشن و سرور و ایام محرم و وفات ائمه را با عزاداری برگزار میکنند. مردم روستا، در آستانه سال نو به پیشواز عید نوروز و سپس به دید و بازدید یکدیگر میروند. مراسم شب یلدا، چهارشنبه سوری، سیزده بدر و جشن سیزده شو نیز در روستا برگزار میشود. پوشاک برخی زنان روستا، به خصوص در مراسم عروسی، نوعی لباس محلی است. این لباسها، از پارچههای رنگی تهیه و با انواع نوارهای رنگی و پولكهای زیبا تزیین میشوند. صنایع دستی روستای اسکو محله مشتمل بر پارچهبافی، جوراب بافی، جاجیم بافی، نخ ریسی و تولید صنایع چوبی است. پخت انواع غذاهای محلی در روستای اسکو محله رواج دارد. از آن جمله میتوان به انواع ماهی، آش، كتی پلا، قلیه سبزی، مرغ ترش، كتی انار، پشتواش، ماهی تنوری و غیره اشاره كرد. انواع غذاهای گوشتی مانند كباب و خورشت در روستا تهیه میشود و استفاد از برنج نیز رواج دارد. انواع مواد لبنی شیر، ماست، پنیر و كره از غذاهای مکمل روستاییان است. این روستا از طریق شهر آمل با جادهای مناسب و آسفالت قابل دسترسی است. معماری زیارتگاه امامزاده عبدالله امکانات رفاهی امامزاده عبدالله برای زائران اطراف آستانه زائرسراهاي متعدد ازجمله ۲۱۰ زائرسرا و۴۱ باب سوئيت زائر، بازارچه، امكانات رفاهي، بانك، نانوايي، گرمابه عمومي وخصوصي ، مخابرات، نيروي انتظامي، پست، سالن چلوكبابي، كشتارگاه، پاركينگ، پارك و شهربازي با چشم اندازي زيبا از جنگل و كوهستان جهت استفاده زائرين محترم که همه ساله خيل زائرين، مسافرين و گردشگران زيادي از سراسر ایران و خارج از كشور را پذير است، می باشد. |
روحاله زادۀ کردی در پایانامهاش به نقل از گیلانی مینویسد که « اهالی « اسکو محله » در زمان « شاه طهماسب اول به این منطقه مهاجرت کردهاند».۱ لازم به یاد آوری است که مرحوم« صدراله اسکو » چند سال پیش با یکی از شخصیتهای اسکو محله به شهر اسکوی آذربایجان مسافرت کرده بودند. ایشان در مدت اقامتشان در اسکو در چند نوبت با بنده با محوریت بررسی « رابطه اسکو آذربایجان با اسکو محلۀ آمل » پرداختیم. ولی متأسفانه نتیجهای حاصل نشد. چرا که کوچکترین نشان مشترکی از مشخصات زبانی و فرهنگی یافت نشد. ضمناً اگر چنین قوم و قبیلهای اگر در زمان صفویه به آن منطقه مهاجرت میکردند لااقل چند کلمۀ مشترک ما بین اهالی این مناطق یافت میشد. بر عکس، گویش زبانی آنها مازندرانی میباشد. با انتشار کتاب ایشان به نام « از اسکو آذربایجان تا اسکو محلۀ آمل »، بنده طی نامهای به ایشان در راستای چگونگی ارتباط این منطقه با یکدیگر نقاطی را متذکر شدم که در زیر به آن اشاره میگردد:
« ای کاش در حین تحقیقات منطقهای و بررسیهای میدانی که طی سفر پر زحمت به شهر اسکو داشتید، نقطۀ قوت و نظریه تحقیقاتی تاریخی خود را بر چگونگی وجه مشترک ساکنین اسکو محله و اهالی شهر اسکو بعمل میآوردید. یعنی اینکه آیا در بین نقطه نظرها و حدس و گمانهای فراوان، این سؤال را مطرح مینمودید که کدامین عنصر تاریخی، زبانی، لهجه، داستان، چیستان، ضرب المثل، ادبیات شفاهی، آداب و رسوم، نقل و قولهای متفاوت از زبان گذشتگان در بارۀ چگونگی زندگی آبا و اجداد در سیر تاریخ ادوار مختلف، بایدها و نبایدها، اعتقادات مذهبی و دینی، باورهای شخصی و اجتماعی و فاکتهای خیلی زیاد، کدام یک از اینها میتواند نویسنده و محقق را در دست یافتن به یک وجه مشترک و یک نظریه نزدیک به هم یاری کند.
در حالی که در کتاب فوق چنین کار پژوهشی اتفاق نیفتاده است که هیچ، بلکه تنها به آمار و اطلاعات سایتهای مختلف اینترنتی مراجعه شده است. از آنجائی که بر همگان آشکار است، اطلاعات اینگونه سایتها هرگز بعنوان مطلب مستندی نمیتواند دلیل بر درستی و صحت موضوع تحقیقاتی نویسنده باشد.
به هر حال ما امیدواریم که در آینده طی تحقیقات و بررسیهای لازم در راستای مردم شناسی و تاریخی به وجه مشترکی دست پیدا کنیم.
جالب اینکه، نام فامیلی اکثر افراد اسکو محله در شناسنامه « اسکو » میباشد. یعنی هیچگونه پیشوند و پسوندی ندارند!
لازم به ذکر است که جناب « صدراله اسکو » به رحمت خدا پیوسته است. |
|
۱- از کتاب: اسکو محلۀ آذربایجان تا اسکو محلۀ آمل، نوشتۀ صدراله اسکو
|
تمامی حقوق این سایت محفوظ است.
طراحی سایت : کلکسیون طراحی